Serviks Kanseri ve Human Papillomavirus

GENITAL SISTEM PAPILLOMAVIRUS ENFEKSIYONLARI VE GENITAL NEOPLAZILERLE ILISKISI

Genital infeksiyonlar arasinda insan papillomavirusunun (HPV) rolu giderek artmaktadir.Amerika Birlesik Devletlerinde seksuel yolla bulasan hastaliklar arasinda gonore ve klamidya infeksiyonlarindan sonra ucuncu , cinsel yolla bulasan viruslar arasinda ise ilk sirada yer alir.

HPV ,genital bolge ve mukoza enfeksiyonlari yapan “”condyloma acuminatum “” adi verilen sigil seklinde lezyonlarin olusmasina neden olan ve servikal kanserle iliksisi oldugu kesin olarak saptanmis bir virustur.Yaklasik 100 farkli genotipi bulunan bu virus vucuda girdiginde hucre icine yerlesmekte ve immun (bagisiklik) sistemin zayifladigi durumlarda ortaya cikmaktadir.HPV Genotipleri arasinda 40’’dan fazlasi genital bolge enfeksiyonlarina yol acmaktadir.Dusuk riskli HPV tipleri ozellikle 6 ve 11 genital sigillere yuksek riskli Hpv tipleri ise (16 ve 18) servikal kansere sebeb olmaktadir.

Son yıllarda 20 -29 yas grubunda servikal intraepitalyal neoplazi denilen CIN sikligi 1970’’li yillara gore iki kat artmis ve ortalama gorulme yasi dusmustur.Ayni sekilde 40 yasin altinda servikal kanser( rahim agzi kanseri )gorulme sikligi da artmistir.Servikal kanserin erken tanisi icin tarama testi olarak kullanilan sevikal sitolojik testlerin yaygin ve periodik araliklarla yapilmasi ile invaziv serviks kanseri belirgin olarak azalmistir.Serviks skuamoz hucreli kanser yillik tarama ve muayene uygulanabilen bir kadina kiyasla,3 yilda bir kontrole gelen bir kadında 3.9 kat ,10 yilda bir kontroldan gecen bir kadinda 13 kat daha fazla gorulmektedir.

Ulkemizde yapilan ve 2009 yilinda yayillanan 507 kadin gonullenin tarandigi bir calismada katilimcilarin %23’de HPV virusu saptanmistir.Yine ayni calismada selvikal sitolojileri normak olarak tespit edilen katilimcilarin %20’sinde HPV pozitifligi gozlemlenmistir.

BULASMA: HPV cinsel yolla bulasan bir hastalik olarak kabul edilmektedir.Bununla birlikte kontamine esyalardan,genel WC,dus gibi hijyenik olmayan ortamlardan bulasabildigi ve dogun sirasinda anneden bebegi gecebildigi bildirilmektedir.

ENFEKSIYON DONEMLERI:

A)LATENT DONEM: Hastaligin sitolijik,kolposkopik yada morfolojik hic bir bulgusu bulunmamaktadir.Lezyonlarin ortaya cikmasi icin gerekli sure birkac hafta ile aylar arasinda degisebilmektedir.Bu donemde sadece PCR teknikleriyle HPV DNA’si saptana bilmektedir.

B)SUBKLINIK DONEM: HPV’ye bağlı mikroskobik hücresel değişikliklerin yada kolposkopi gibi büyütme yöntemleri uygulanarak görülebilen lezyonların saptandığı donemdir.

C)KLINIK DONEM: Genital kondilom,invaziv kanser gibi gozle gorulen lezyonlarin oldugu donemdir.

HPV VE KANSER

Serviks kanseri servikal intraepitelyal neoplaziler(CIN) ve HPV infeksiyonu ile ilgili risk faktörleri genel de benzerlik gosterir bunlar; cok eslilik,erken yasta baslanan cinsel iliksi,sigara,fazla dogum yapmis olmak,dusuk sosyaekonomik duzey,irk ve oral kontraseptif (dogum kontrol haplari) kullanimi olarak siralanmaktadir.

CINSEL ILISKI : Ozellikle menarsa(kadinin gordugu ilk adet) yakin cinsel iliksiye baslamis grup en yuksek riske sahiptir.20-23 yaslarinda cinsel iliksiye baslamis grupta ise risk hemen hemen ortadan kalkmaktadir.Bazi arastirmacilara gore cinsel iliksi yasindanda onemlisi partner sayisinin fazlligidir.Tek partneri olan kadina kiyasla 10 veya daha fazla partneri olan kadinda PCR ile tespit edilen HPV DNA oraninin %21’den %69’a ciktigi bildirilmistir.Erkegin kondom kullandigi durumlarda ise partner sayisinin getirdigi bu risk azalmaktadir.Erkek partnerin cok esli olmasi yada serviks kanserli esi olmasida riski arttirmaktadir.

SIGARA KULLANIMI: Uzan sureli ve yuksek miktarda sigara icenlerde daha fazla olmak uzere risk yaklasik 2 kat artmaktadir.

ORAL KONTRASEPTIFLER(DOGUM KONTROL HAPLARI)(OK): Kullanim suresine bagli olarak artan oranlarda servikal neoplazi ozelliklede adenokanserlerin daha sik gorulmektedir.6 yil sureyle kullanim sonunda bu risk artisi 2 kati bulmaktadir.OK kullanan kadinlar bariyer metotlarini daha az kullandiklari icin servikal kanser riskinin arttigi yonunde gorusler mevcuttur.

PARITE (DOGUM SAYISI):Paritenin artmasi,hormonlar,beslenmenin HPV davranislari uzerine etkilenmesi dogum sirasinda rahim agzina travmalar yoluyla rahim agizinda neoplazilere yol acabilecegi bildirilmistir.Burada cok erken gebelik yaslari ve gebelik sayisi artmasi risk faktoru olarak rol oynamaktadir.Gebelikte progesteron hormonunun etkisiyle HPV onkojenleri induplenmede ve kotu donusum hizlanmaktadir.

DIYET:A,C,E vitaminlerin ve betakarotenlerin yuksek mitarda alimiyla servikal neoplazilerde azalma oldugu bildirilmistir.Ozellikle vitamin C icin bu oran %60’la , yiyeceklerle alinan dogal betakarotenlerde %50 oraninda azalma bildirilmistir.OK kullanan ve HPV16 pozitif olaran kadinlarda folat eksikligi CIN gelisimini 5 kat arttirdigi iddia edilmektedir.

IMMUNOSUPRESYON: HIV virusu pozitiv olan kadinlarda ve immun sistemi baskilanmis olanlarda gerek HPV infeksiyonlari gerekse HPV’ nin yol actigi CIN daha fazla gorulmektedir.

SERVIKAL INTRAEPITELYAL NEOPLAZI (CIN) GELISIMI

HPV’ye bagli olarak gelisen servikal lezyonlar yapisal ve kolposkopik olarak dusuk ve yuksek grade lezyonlar olarak ikiye ayrilir.Koilositik atipi ve CIN1 dusuk gradeli grubu CIN2 ve CIN3 ise yuksek gradeli grubu olusturur.CIN3 den invaziv kansere gecis ise %16-40 arasinda degismektedir.