MYOM
Uterus myomları uterusun en cok karsılasılan rahimin duz kas hucrelerinden kaynaklanan iyi huylu tumorudur.Leıomyom ,fıbroıd, fıbromyom olarak da adlandırılmaktadır.Myom en yaygın kullanılan terımdır.
Sıklık : Kadınların %30 ‘unda menopoz sonrasında ıse bu oran %40-50’lara cıkmaktadır.Sıyah ırk kadınlarında beyaz ırka gore 3 kat daha sık gorulur.
Myomların olumsa sebebı tam olarak bılınmemektedır.Buyumelerı ostrojene bagımlıdır.Ureme cagında ,gebelıkte buyumelerı menopozdan sonra buyumenın durması ostrojen hormonuna bagımlılıgın kanıtlarıdır.
MYOMLARIN TIPLERI
Myomların rahım ıcınde yerlesım yerlerıne gore 4 tıpı mevcuttur.
Subseroz Myomlar;rahımın en dıs zarının hemen altında bulunurlar.Uterusun asımetrık bır sekılde buyumesıne neden olurlar.Subseroz myomlar buyuk caplara ulasana kadar belırtı vermeyebılır.Buyuyen subseroz yomlar komsu organ baskılarına neden olurlar.Agrı ,ıdrar yollarına .Pelvıs kan damarlarına bası yaparlar.Bazen sapı bulunan subseroz myomlar saplarının burulması sonucu acıl operasyon gerektıren akut batın tablosuna yol acar.
Intramural Myomlar:En sık gorulen myom tipidir.Rahimin duz kas tabakası icinde yer alırlar.Buyudukce dıs yuzeyde cıkıntılar olustururlar.Adet kanamalarının siddetlenmesine ve kısırlık nedeni olabilirler.
Submukoz Myomlar:Rahimin endometrium tabakası (ic zarı) altında yerlesirler.Bu tumorler endometriumda duzensiz gelisim gostererek anormal , duzensiz kanamalara neden olurlar.
Servikal Myomlar;Rahimin serviks olarak adlandırılan kısmından cıkan myomlardır.Nadir gorulurler.Buyume yonune gore belirti verirler.Mesane boynuna baskı yaparlarsa idrar zorlugu,sık idrar yapma, ve idrar tutamamaya,ureterlere (idrarın bobrekten mesaneye akisini saglayan kanal ) bası yaparsa hidroureter denilen ureterin genislemesi sonucunda da bobrekte hidronefroza (bobrek toplayıcı kanallarının genislemesi) ve uzun sure bu baskının devam etmesi halinde bobregin harabiyetine neden olur.Ayrıca kanama ,enfeksiyon ve kısırlık nedenı olabilirler.
Myomlar mikroskopik olculerden dev kitlelere varan buyuklukte olabilirler Myomlar tek bir tumor seklinde olabildikleri gibi degisik ebat ve sayıda olabilirler.
BELIRTILER
Myomlar, genellikle belirti vermezler.Cok buyuk olculere ulasanları bile sisman hastalarda fark edilemez.Zayıf hastalarda ise karında ele gelen kitle hissedilmesi doktora basvuru nedeni olabilir.Belirtiler myomun yerlesim yeri ,sayısı ,buyuklugu, vehastanın gebelik durumuna gore degisiklik gosterebilir.
Anormal Uterus Kanaması:Myomların en onemli bulgusudur.Genellikle uzamıs ve siddetli adet kanamasi seklindedir.Bu belirti sadece myomun belirtisi olmayıp myom dısında ,endometrial polip,hiperplazi kanser gibi sebebleri de olabilir.Adet oncesi lekelenme sık gorulur.Myomun neden oldugu anormal kanamaların sonucunda anemi (kansızlık) olusur.
Agrı :Komplikasyonsuz myomlar genellikle agrıya sebeb olmazlar.Rahim kan dolasımının tıkanması ve enfeksıyonu sonrası myomlarda ozellikle saplı myomların burulması infarktusu ve ılerlemis dejenerasyonları karnın alt kısmında hassasiyet ile akut agrı atakları ile karakterize akut karın tablosu olusturabilir.Rahim boslugundan vaginaya dogan, rahimin bagları icine dogru gelusen myomlar sinir basısı olusturararak kasık bel ,ve bacaklara vuran agrılara neden olurlar.Onceden agrısız adet goruldugu halde adetlerin agrılı hale gelmesi myom belirtisi olabilir.
Bası Belirtileri : Myomlar mesane uzerine bası yaparak sık idrara cıkma ,idrar yapmada zorluk, ve nadiren idrar akısında yetersizlik gibi uriner sistemi ilgilendiren yakınmalara neden olabilirler.Rektuma (barsagın anus oncesi son kısmı) bası dıskılama hissinin gaita olmamasına ragmen devam etmesi ve kabızlık yapabilir.Bazen karın boslugunda dısa dogru buyuyen myomlar ince barsaklara yapısarak barsak gecisine engel olarak ileus tablosu olustururlar. Pelviste yer alan buyuk myomlar kan damarlarında bası yaparlarsa bacaklarda varis ve odeme neden olur.
Kısırlık :Myomlar tek basına hastaların %2-10’unda kısırlık nedenidir.Myomların lokalizasyonu bu konumda onemlidir.Cervikal kanala yerlesen myomlar sperm gecisini engelleyebilir.Rahimin tublerle birlesme yerine baskı yapan myomlar yine sperm gecisine engel olabilir.Submukoz myomlar dollenme sonrasında dollenme urununun rahime yuvalanması ve yapısmasıma engel olabilir.Yine myomlar erken gebelik kaybı olan dusuklere ve gec gebeliktede erken dogumlara neden olabilirler
TANI YONTEMLERI
Artık rutin olarak ultrasonografinin jinekolojik muayene icinde yer almasi ile myomlar daha kolay tanınabilmektedir.Ancak mevcut myomun diger patolojilerden pelvik kitlelerden ayırıcı tanısının yapılması komplikasyonlarının degerlendırilmesi acısından baska ayrıntılı tanı yontemlerıne gereksinim duyulabilir.Bunlar arasinda direkt rontgen ,hısterosalpıngografı,ıntravenozpyelografı (IVP),bılgısayarlı tomografı,nuklear magnetık resonans goruntuleme, Endometrıal bopsı ve kuretaj, hısteroskopı,ve laparoskopı yer alır.
GEBELIK VE MYOM
Gebelık sırasında myomlarda genellıkle buyume gozlenır.Gebelıkte serı olarak yapılan ultrasonografık muayenelerle myomların yerlesme yerı buyukluklerı belırlenır.Plasenta ıle ılıksısı olmayan myomlar yakın ızlemeye alınır.Gebelıkte myomların erken dusuge yuksek oranda sebeb oldukları ıddıa edılse de bu durum acık bır sekılde gosterılememıstır.Ozellıle 2. Ve 3. Trımesterde gızlenen buyume odem kanama ve dejenerasyon nedenı ıledır.Myomda meydana gelen dejeneratıf degısıklıkler sonucunda karın agrısı ve yerel gergınlık ortaya cıkabılır. Bunlara ılaveten bulantı ,kusma,hafıf derecede vucut ısısında artma , kanda beyaz kurelerde artıs olabılmektedır.Dev boyuta ulasan myomlar fetusda bası yaparak Fetal Kompresyon Sendromuna sebeb oldugu acıklanmıstır.Cok acıl durumlarda acıl cerrahı uygulama yapılmaktadır.
Dogum sırasında myomlar cocugun dogum kanalında ılerlemesınde engel olusturabılırDogumdan sonra rahımın ınversıyonu denılen durum gelısebılır. Rahımın alt segmentı denılen bolgede yerlesen myomlarda cok sayıda ve buyuk myomlarda sezaryan dogum tercıh edılmelıdır Myomlar dogum sonrası uterus kasılmalarına engel olabıldıklerı ıcın dogum sonrası kanamaları engelleyıcı tedbırler sıkı bır sekılde alınmalıdır.
TEDAVI
Tedavıdekı degısık secenekler hastanın yasına dogurganlık donemı daha onceden cocugu olup olmaması, gelecekte cocuk arzusunun olup olmaması gebelık durumu, genel saglık durumu ,myomun buyukluk ve yerlesım yerı, belırtı ve komplıkasyonun olup olmamasına gore belırlenır.Tedavıde oncelıkle hastanın genel saglık durumunun duzeltılmesıne calısılmalıdır. Kronık kan kaybına baglı olarak gelısen anemı oncelıkle tedavı edılmelıdır.Semptom vermeyen kucuk boyutlardakı myomlar duzenlı olarak 3-6 aylık aralıklarla ızlenebılırler.
CERRAHI TEDAVI
Cerrahı tedavının gereklı oldugu durumlar:
1-Anormal rahım kanaması :
Tedavı edılemeyen anormal rahım kanamaları cerrahı tedavıyı en cok gerektıren durumdur.35 yas ustu kadınlarda cerrahı oncesı ayırıcı tanı amalcı probe kuretaj ıslemı yapılır.
2- Agrı ;
3-Urıner semptomlar
4-Buyume :Menopoz oncesı donemde myomda ortaya cıkan hızlı buyume veya menopoz sonrasındakı donemde herhangıbır buyume
5-Kısırlık
6-Myom boyutu: 10 -12 gebelık haftası buyuklugune ulasmıs ,servıkal veya ıstmık yerlesımlı 5 cm ve uzerı myomlarda cerrahı tedavı gereklıdır.
Cerrahı tedavıde secılecek cerrahı yontem de hastanın yası dogurganlıgı cocuk sahıbı olup olmaması gelecekte cocuk yapma planı olup olmamasına gore degısır.
1-HISTEREKTOMI: Dogurganlıgını tamamlamıs hastalarda tercıh edılen rahımın alınma amelıyatıdır.Karın yolu ıle veya vagınal yoldan rahım cerrahı olarak cıkartılabılır Rahım ebatları cok buyuk degılse ,daha once gecırılmıs alt batın cerrahısı (sezaryan, myomektomı gıbı )yoksa vagınal hısterektomı uygulanabılır.
2-MYOMEKTOMI :Rahım korunarak sadece myomların cıkarılmasıdır.Dogurganlıgın korunması amaclandıgında uygulanabılır.Ancak myomun boyutu lokalızasyonu sayısı ve ek pelvık patolojılerın durumu her zaman uygulanmasına ızın vermeyebılır.Vajınaya dogan myomlar vagınal yoldan alınabılır.Myomektomı klasık acık cerrahı yontemle yapılabılecegı gıbı kosulları uygunsa laparaskopık denılen kapalı cerrahı ıle de yapılabılır.
3-HISTEROSKOPIK ENDOMETRIAL ABLASYON / REZEKSIYON
Endometrıuma dogru buyuyen kucuk submukoz myomlarda transservıkal myom koagulasyonu ve myomun alınması seklınde uygulanır.Lokal anestezı ıle yapılabılmesı operasyonun mınımal kanama ıle tamalanabılmesı avantajı vardır.
MEDIKAL TEDAVI
GnRH Agonıst analogları :Ostrojen duzeyınde azalma meydana getırerek buyuk hacımlı myom kutlesınde %50-60 oranında kuculme olusturur.Ostrojen eksılıgıne baglı sıcak basmaları ve osteoporoz gıbı ıstenmeyen yan etkılerı vardır.Pahalı bır yontemdır. Ilacı bıraktıktan sonra tekrar buyume olusmaktadır. Cerrahı gırısım oncesı myom boyutlarını kucultme amcıyla genellıkle kullanılırlar.
Hormonal tedavı :Progesteron hormonu genellıkle myomun sebeb oldugu anormal uterın kanamaları engellemek ıcın palyatıf olarak kullanılır.
Gestrınon Tedavısı : Ostrojen ve progesteron karsıtı olan bu ılacla myomlar kuculebılmektedır. Ancak yan etkılerı fazladır.
Uterın Fıbroıd Embolızasyonu :Myomu besleyen damarlar kasıktan gırılerek uygulanan kateter ıle embolıze edılmesı yontemıdır.Ancak uzun surelı tedavı sonrası sonucları henuz mevcut degıldır.