Cildin Yassı Epitel Hücreli Kanserleri
Yassı epitel hücreli kanserin, Epidermoid karsinoma (EK), skuamöz hücreli karsinoma, spinosellüler karsinoma, spinosellüler epitelyoma, spinalyoma gibi benzer isimleri vardır. Orijinini derinin üst tabakası olan “epidermis”in malpighian (spindle) hücre tabakasından alır. EK, epidermisden çıkan, yayılma ve metastaz yapan gerçek bir karsinomdur. Hem deride hem de mukozalarda gelişebilir. Bazı nedenlerle gerçek bir kanser saymadığımız bazal hücreli epitelyomalar hariç, derinin çok görülen bir kanseridir. Sıklıkla yaşlılarda ve erkeklerde görülür. Mortalitesi yüksek olan bir deri tümörüdür.
Etyoloji:
Yukarıda giriş bölümünde bahsedilen etyolojik faktörler bu kanserin gelişiminde rol oynar. Yassı epitel hücreli kanserin oluşmasında en büyük rolü güneş ışınları oynamaktadır. Özellikle, dalga boyu 290-320 nm arası olan ışınlar (UVB), daha kanserojen olarak kabul edilir. Yassı epitel hücreli kanserin, hemen her zaman güneşten zarar görmüş bir deri (soler pigmentasyon, soler keratoz, soler elastoz, lökokeratoz, telenjiektazi) üzerinde gelişir. Güneş ışınlarına uzun süre maruz kalmış çiftçi, denizci, inşaat işçisi gibi kişilerde daha sıktır. Güneş ışınlarının dışında, etyolojide rol oynayan faktörler şunlardır: Kronik yaralar (yanık, deri tüberkülozu, varis,…), nedbeler (yanık, deri tüberkülozu, osteomyelit, DLE,…), kanserojen kimyasal maddeler (petrol türevleri, arsenik, hardal gazı), radyodermitler, yüksek ısı, tütün (sigara, pipo,…) bozuk diş protezleri ve neden oldukları irritasyon, herediter hastalıklar (kseroderma pigmentozum, epidermodisplazia verrüsiformis, albinizm..).
Klinik seyir
Yassı epitel hücreli kanserin çok spesifik bir görünümü yoktur. Genellikle ilk önce yerel bir sertlik olur, daha sonra bir plak / verrüköz papül / nodül / ülser gelişir. Tümörün sınırları çok net değildir, zamanla üzeri kabuklanabilir, çevresinde eritem olur, enfeksiyon, kanama görülebilir. Dudak ve genital bölge gibi alanlarda tümörün başlangıcı iyileşmeyen, sürekli kanayan bir fissür veya ülser olabilir. Tümörün yakınında, sert, düzensiz ve alttaki dokulara yapışık bir bölgesel lenfadenopati, metastazın ilk belirtisidir. Yassı epitel hücreli kanser, histolojik yapılarındaki atipiye ve gösterdikleri derin yayılmaya göre derecelendirilir. Hücresel diferansiyasyon derecesi, hücrelerin şekli ve boyutlarındaki değişiklikler, hiperkromazi, keratinizasyon ve mitoz dercesi grade’ini etkiler (Grade 1, 2, 3, 4). Gradeleri yükseldikçe yayılma ve metastaz yapma eğilimleri artar. Başlangıçta klinik olarak düzgün, verriköz, papillamatöz veya ülseratif olabilen Yassı epitel hücreli kanser zamanla endürasyon, enflamasyon ve geniş ülserasyon gösterebilir. İyi diferansiye olmuş Yassı epitel hücreli kanser “verrüköz kanser” olarak anılır.
Ayırıcı tanı
Epidermoid karsinomun ayırıcı tanısına keratoakantoma, bazal hücreli epitelyoma, amelanotik malin melanoma, piyojenik granüloma, seboreik keratoz ve verrüler girer. Tanı
Daha önceden var olan bir lezyon üzerinde gelişen karsinomlarda tanı kolaydır. Kesin tanı histopatoloji ile konur. Tedavi
Yassı epitel hücreli kanserin tedavisinde cerrahi tedavi, elektrocerrahi, ve radyoterapi gibi yöntemler uygulanabilir. Radyoterapi nadiren tek başına uygulanır. Tedavi yönteminde seçim, hastanın yaşına ve genel sağlık durumuna, lezyonun büyüklüğüne ve lokalizasyonuna, yöntemin kozmetik sonuca, metastaz olup olmamasına göre yapılır. Cerrahi eksizyon yapılacaksa etrafındaki 1 cm lik normal doku ile birlikte eksizyon yapılır. Nüks tümörlerde veya dev boyutlu tümörlerde daha geniş eksizyonlar yapılır.
Tümör metastaz yapmışsa metastazın yerleşim yerine göre tedavi planlanır. Lenfatik metastazı lenfatik geniş disseksiyon yapılabilecek boyun, aksilla ve inguinal bölge gibi sınırlı alanlarda ise burada bölgesel lenfatik disseksiyon yapılır. Diğer organ metastazlarında yerleştiği organa göre ilgili branştan destek alınarak tedavi planı yapılır.